شرکت دانش بنیان شیلات یکی از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین نهادهای نوآور در صنعت آبزی‌پروری و شیلات کشور محسوب می‌شود. این شرکت‌ها با بهره‌گیری از دانش و فناوری‌های نوین، نقش کلیدی در توسعه، بهبود بهره‌وری و افزایش کیفیت محصولات شیلاتی دارند. در سال‌های اخیر، حضور این نوع شرکت‌ها در عرصه‌های مختلف تولید، فرآوری، بازاریابی و صادرات محصولات آبزیان، تحولات مثبتی را در این صنعت ایجاد کرده است.

نقش شرکت دانش بنیان شیلات در صنعت آبزی‌پروری

شرکت دانش بنیان شیلات با هدف رفع چالش‌های فناورانه و علمی در حوزه آبزی‌پروری تأسیس شده و همواره در تلاش است تا با ارائه راهکارهای نوآورانه، بهره‌وری و کیفیت تولید را افزایش دهد. این شرکت‌ها با همکاری دانشگاه‌ها، مراکز پژوهشی و بخش خصوصی، پروژه‌های مختلفی را در زمینه پرورش، تغذیه، مدیریت بیماری‌ها و فرآوری محصولات شیلاتی اجرا می‌کنند.

یکی از مهم‌ترین دستاوردهای این شرکت‌ها، ورود به حوزه تولید مولدین سالم و ارتقای نژادهای بومی و غیربومی ماهی و میگو است. این امر باعث شده تا صنعت آبزی‌پروری کشور از وابستگی به واردات تخم و بچه ماهی و میگو تا حد زیادی رهایی یابد و به خودکفایی نسبی برسد.

حمایت‌های دولتی از شرکت دانش بنیان شیلات

دولت و نهادهای مرتبط، حمایت‌های ویژه‌ای از شرکت دانش بنیان شیلات به عمل می‌آورند. به عنوان مثال، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری با اعطای تسهیلات مالی و حمایت از طرح‌های کلان فناوری، زمینه را برای رشد و توسعه این شرکت‌ها فراهم کرده است.

همچنین، کانون هماهنگی دانش، صنعت و بازار آبزیان ایران به عنوان نهاد پشتیبان، در جهت ارتقای کیفیت و کمیت فعالیت‌های شرکت‌های حوزه شیلات تلاش می‌کند.

این حمایت‌ها باعث شده تا تعداد و فعالیت آن‌ها در کشور افزایش یابد و در حال حاضر بیش از ۱۰۰ شرکت دانش بنیان در این حوزه مشغول به فعالیت هستند. این شرکت‌ها در زمینه‌های مختلفی از جمله تولید تجهیزات شیلاتی، مکمل‌های خوراکی، دستگاه‌های تصفیه آب، سامانه‌های هوشمند پرورش و فرآوری محصولات شیلاتی فعالیت دارند.

دستاوردهای شرکت دانش بنیان شیلات

شرکت دانش بنیان شیلات در سال‌های اخیر به دستاوردهای مهمی دست یافته است. از جمله این دستاوردها می‌توان به تولید نسل جدید مکمل‌های خوراکی ماهیان پرورشی، مکمل‌های پروبیوتیک، ضدعفونی‌کننده‌های آب مزارع آبزی‌پروری، آب مغناطیسی در پرورش ماهی، نانو ماسک جلبک، سامانه ردیابی گله‌های تون ماهیان، دستگاه جداکننده و شمارنده تخم ماهی، دستگاه غذاپاش آبزیان، دستگاه برداشت میکروجلبک و کود ماهی و فرآوری و تولید پلیمرهای زیستی از جلبک‌های دریایی اشاره کرد.

این دستاوردها نه تنها به افزایش بهره‌وری و کیفیت محصولات شیلات کمک کرده، بلکه زمینه را برای صادرات محصولات آبزیان به بازارهای جهانی فراهم کرده است. همچنین با ارائه خدمات مشاوره، آموزش و پشتیبانی فنی، توانسته نقش مؤثری در ارتقای سطح دانش و مهارت پرورش‌دهندگان و کارآفرینان حوزه شیلات ایفا کند.

همکاری شرکت دانش بنیان شیلات با مراکز پژوهشی

این نوع شرکت‌ها با موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور و سایر مراکز پژوهشی نیز همکاری نزدیکی دارند. این همکاری‌ها منجر به اجرای پروژه‌های مشترک، انتقال دانش و فناوری و تجاری‌سازی دستاوردهای پژوهشی شده است.

به عنوان مثال، در سال ۱۴۰۱، ۱۰ شرکت دانش بنیان با موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور همکاری داشته‌اند و در زمینه‌های مختلفی از جمله واردات گونه‌های جدید میگو، تولید مولدین سالم و توسعه فناوری‌های نوین پرورش ماهی فعالیت کرده‌اند.

این همکاری‌ها باعث شده تا صنعت شیلات کشور از دانش و فناوری روز دنیا بهره‌مند شود و به سمت تولید پایدار و هوشمند حرکت کند. همچنین، برگزاری نمایشگاه‌ها و رویدادهای تخصصی در حوزه شرکت دانش بنیان شیلات، زمینه را برای معرفی دستاوردها، جذب سرمایه‌گذاری شرکت دانش بنیان شیلات
با وجود پیشرفت‌های قابل توجه، شرکت دانش بنیان شیلات با چالش‌هایی نیز روبرو است.

از جمله این چالش‌ها می‌توان به کمبود سرمایه، محدودیت در دسترسی به بازارهای داخلی و خارجی، نبود زیرساخت‌های کافی و کمبود نیروی متخصص اشاره کرد. با این حال، با حمایت دولت و نهادهای مرتبط، راهکارهایی برای رفع این چالش‌ها در نظر گرفته شده است. از جمله این راهکارها می‌توان به اعطای تسهیلات مالی، برگزاری دوره‌های آموزشی، توسعه زیرساخت‌ها و ایجاد شبکه‌های ارتباطی با بازارهای داخلی و خارجی اشاره کرد.

آینده این نوع شرکت‌ها

آینده شرکت‌های حوزه شیلات بسیار روشن و امیدبخش است.

با توجه به استقبال روزافزون از محصولات شیلاتی در بازارهای داخلی و خارجی، افزایش تقاضا برای غذاهای سالم و پروتئینی و توسعه فناوری‌های نوین در حوزه آبزی‌پروری، این شرکت‌ها می‌توانند نقش کلیدی در توسعه پایدار صنعت شیلات کشور ایفا کنند.

همچنین آن‌ها با بهره‌گیری از دانش، فناوری و نوآوری، می‌توانند به اهداف کلان کشور در زمینه امنیت غذایی، اشتغال‌زایی و توسعه اقتصادی دست یابند.

نتیجه‌گیری

از این شرکت‌ها می‌توان به عنوان یکی از ارکان اصلی توسعه صنعت آبزی‌پروری و شیلات کشور نام برد که با همکاری دانشگاه‌ها، مراکز پژوهشی و بخش خصوصی، نقش مؤثری در ارتقای کیفیت و کمیت محصولات شیلاتی داشته است.

حمایت‌های دولتی، دستاوردهای فناورانه و همکاری با مراکز پژوهشی، زمینه را برای رشد و توسعه این شرکت‌ها فراهم کرده است. با ادامه این روند و رفع چالش‌های موجود، شرکت دانش بنیان شیلات می‌تواند به یکی از قطب‌های مهم صنعت آبزی‌پروری در منطقه و جهان تبدیل شود.

نمونه‌های موفق شرکت دانش بنیان شیلات

یکی از نمونه‌های موفق، شرکت‌هایی هستند که در تولید مکمل‌های خوراکی ماهیان پرورشی فعالیت دارند. این شرکت‌ها با استفاده از دانش روز و فناوری‌های نوین، مکمل‌هایی تولید کرده‌اند که باعث افزایش رشد ماهی، کاهش بیماری‌ها و بهبود کیفیت گوشت می‌شود. همچنین، شرکت‌های دیگری در زمینه تولید دستگاه‌های هوشمند پرورش و فرآوری محصولات شیلاتی فعالیت می‌کنند که بهره‌وری و کیفیت تولید را به طور چشمگیری افزایش داده‌اند.

یکی دیگر از نمونه‌های موفق، شرکت‌هایی هستند که در زمینه تولید مولدین سالم و ارتقای نژادهای بومی و غیربومی ماهی و میگو فعالیت دارند. این شرکت‌ها با همکاری مراکز پژوهشی، توانسته‌اند به خودکفایی نسبی در تولید تخم و بچه ماهی و میگو دست یابند و از وابستگی به واردات این محصولات بکاهند.

برنامه‌های آتی شرکت دانش بنیان شیلات

این نوع شرکت‌ها همچنین برنامه‌های بلندپروازانه‌ای برای آینده خواهد داشت. از جمله این برنامه‌ها می‌توان به توسعه فناوری‌های هوشمند پرورش، تولید محصولات فرآوری شده با ارزش افزوده بالا، توسعه بازارهای صادراتی و همکاری با شرکت‌های بین‌المللی اشاره کرد. همچنین، این شرکت‌ها در تلاش هستند تا با برگزاری دوره‌های آموزشی و کارگاه‌های تخصصی، سطح دانش و مهارت پرورش‌دهندگان و کارآفرینان حوزه شیلات را ارتقا دهند.

چالش‌های عملیاتی و راهکارهای پیشنهادی

اینگونه شرکت‌ها با چالش‌های عملیاتی مختلفی روبرو هستند که از جمله آن‌ها می‌توان به کمبود سرمایه، محدودیت در دسترسی به بازارهای داخلی و خارجی، نبود زیرساخت‌های کافی و کمبود نیروی متخصص اشاره کرد. برای رفع این چالش‌ها، راهکارهایی مانند جذب سرمایه‌گذاری بخش خصوصی، توسعه شبکه‌های ارتباطی با بازارهای داخلی و خارجی، توسعه زیرساخت‌ها و برگزاری دوره‌های آموزشی پیشنهاد می‌شود.

مصاحبه با فعالان حوزه شرکت دانش بنیان شیلات

فعالان این حوزه بر این باورند که با حمایت دولت و نهادهای مرتبط، می‌توان به اهداف بلندمدت در زمینه امنیت غذایی، اشتغال‌زایی و توسعه اقتصادی دست یافت. آن‌ها معتقدند این شرکت‌ها می‌تواند به عنوان موتور محرکه توسعه صنعت آبزی‌پروری کشور عمل کند و با بهره‌گیری از دانش و فناوری، زمینه را برای تولید پایدار و هوشمند محصولات شیلاتی فراهم کند.

جمع بندی نهایی

شرکت‌های دانش بنیانی که در این حوزه فعالیت دارند با بهره‌گیری از دانش و فناوری‌های نوین، نقش کلیدی در توسعه صنعت آبزی‌پروری و شیلات کشور دارد. حمایت‌های دولتی، دستاوردهای فناورانه و همکاری با مراکز پژوهشی، زمینه را برای رشد و توسعه این شرکت‌ها فراهم کرده است. با رفع چالش‌های موجود و ادامه این روند، شرکت دانش بنیان شیلات می‌تواند به یکی از قطب‌های مهم صنعت آبزی‌پروری در منطقه و جهان تبدیل شود.

نویسنده: کمال حسینی